Auteur: Monika Bankert

Verbaasd las ik gisteren het advies van de EMA over het AstraZeneca-vaccin. Waarom werd hier geen specifieke aandacht aan risicogroepen besteed? Het inspireerde met tot het schrijven van het volgende artikel op donderdag 8 april.

Advies EMA benadeelt vrouwen?

Het risico van het AstraZeneca-vaccin op trombose- en bloedplaatjescomplicaties is volgens het EMA minder dan 1 op de 100.000. Dit getal is berekend door het totaal aantal gemelde ernstige complicaties van 222 te delen op 34 miljoen gevaccineerden (stand per 4 april). In het persbericht van gisteren is onduidelijk wat de risico’s zijn per sekse. 

We hebben gelezen dat de complicaties met name plaatsvinden bij vrouwen tussen de 25 en 65 jaar. In Nederland zijn 400.000 mensen met AstraZeneca ingeënt. Er waren 5 vrouwen in die leeftijdscategorie met complicaties, waarvan er 1 overleed. Die 5 op 400.000 is meer dan 1 op de 100.000. Als we ervan uitgaan dat er tussen deze 400.000 mensen ook mannen zaten, is het feitelijke percentage nog hoger.

Het niet duiden van het risico naar sekse door de EMA leidt ertoe dat vrouwen in de risicogroep niet helemaal goed zijn voorgelicht over hun hogere complicatie-risico.  En het is ook niet duidelijk of de EMA dit wel of niet aanvaardbaar vindt gezien afgezet tegen de vermeden Covid-19 slachtoffers in dezelfde risicogroep.

Waarom zouden vrouwen dit hogere risico mogen lopen als deze complicaties met een ander vaccin kunnen worden vermeden? 

In de discussie wordt het hogere risico voor vrouwen vergoeilijkt met het nog hogere trombose-risico bij pilgebruik door vrouwen. Naast de vele andere negatieve bijwerkingen die de pil kent. Een reden voor veel vrouwen om de pil niet te gebruiken. Medicijnen specifiek voor vrouwen mogen kennelijk hoge risico’s op bijwerkingen bevatten.

Of is hier misschien sprake van verborgen ongelijke behandeling? Zouden deze risico’s ook worden getolereerd als het iets betreft dat specifiek alleen mannen betreft? Neem bijvoorbeeld het ‘martelapparaat’ dat gebruikt wordt bij het tweejaarlijkse borstkanker-bevolkingsonderzoek. Zou dit ook zo zijn ontworpen als mannen dit onderzoek moesten ondergaan?

In het artikel van afgelopen dinsdag in Trouw ‘Hoe vrouwen vergeten werden in het Covid-19-onderzoek’ blijkt dat de meeste vaccin-ontwikkelaars in het oude patroon van genderneutraal of zelfs voornamelijk man-georiënteerd testen zijn teruggevallen. Terwijl het vrouwenlichaam toch echt heel anders is èn functioneert dan een mannenlichaam. Een vrouw is geen ‘kleine man’. Deze regel werd in de vorige eeuw gehanteerd voor het toedienen van medicijnen. In tegendeel we weten inmiddels dat een vrouw het basismodel van de mens is. De mannelijke foetus wordt door het Y-chromosoom in de baarmoeder vermannelijkt tot een andere, iets minder complexe versie van de mens. Daarnaast kent het vrouwenlichaam grote hormonale verschillen in haar levenscyclus waarbij met het testen van vaccins en geneesmiddelen eigenlijk ook rekening zou moeten worden gehouden. 

Dus hierbij het verzoek aan het EMA en het RIVM om meer sexe- en leeftijdsspecifiek te adviseren voor het risico van wel of niet vaccineren. En om de ‘hogere risico categorie’ vrouwen de keuze te laten om zich wel of niet met AstraZeneca te laten vaccineren. Of als dit procesmatig te ingewikkeld wordt om deze vrouwen standaard met een veiliger vaccin in te enten. 

Tot slot een vraag aan de medische wetenschap, vaccin-ontwikkelaars, EMA en RIVM: is niet tijd om het vrouwenlichaam altijd specifiek te behandelen? En met nog meer liefde?

Het paasfeest in combinatie met ons corona-leven en de recente gebeurtenissen bij én in enkele kerken inspireerde me op 4 april 2021, eerste paasdag, tot het schrijven van de volgende overspiegeling. 

Geen gelijke monniken, gelijke corona-kappen voor de kerk

Zou een herrezen Jezus de uitzonderingspositie van kerken en andere religieuze gebouwen voor de geldigheid van de algemene coronaregels gewaardeerd hebben? 

Bezoekers van deze gebouwen mogen veel meer dan mensen die andere gebouwen bezoeken: ze hoeven geen mondkapje op, ze mogen zingen en ze mogen met meer dan 30 personen in de ruimte aanwezig zijn.  De bevoegdheid om deze speciale rechten in te perken vanwege veiligheid of volksgezondheid ligt bij de gemeentelijke politiek. We zagen dat in de gemeentes Urk en Krimpen aan de IJssel dat deze rechten niet waren ingeperkt. De kerkgebouwen waren vorig weekend met respectievelijk 100 en 600 tot 700 gelovigen gevuld.

Afgelopen week hebben we eveneens gezien welke emoties en onbegrip een aparte behandeling van religie aanwakkert. Zowel bij degenen die de ongelijkwaardige behandeling en het negatieve corona-effect op de volksgezondheid ter sprake willen brengen als ook bij de bezoekers van de kerken die hun voorrecht boven elke vorm van discussie verheven achten.

De bezoekers van deze kerken schaden de gezondheid van zichzelf en anderen door zich niet aan de algemene corona-regels te houden. Wat zou Jezus, als representant van het concept naastenliefde, hebben gevonden van dit gebrek aan meelevendheid met de rest van de samenleving?  De rest van de samenleving die een hogere kans heeft door deze mensen wordt besmet. En de overbelaste ziekenhuiszorg die door hun gedrag nog meer patiënten te verwerken krijgt? Zijn deze gelovigen niet net zo verantwoordelijk voor hun gedrag? En waarom geldt voor hen niet een gelijkwaardige behandeling met de rest van de samenleving als zij willen samenkomen? Of moet de rest dan eerst snel een religie oprichten en het samenkomstgebouw als religieus gebouw bestempelen?

Dit weekend vieren we Pasen. Pasen gaat over de herrijzenis van Jezus Christus. Over het leven na de dood. Over de overwinning van het leven op de dood. Op transformatie van het nieuwe begin. Op de lente. Het gaat over het vieren van het nieuwe leven. Het leven. 

En niet over ongelijkwaardige behandeling en egocentrisch gedrag. Ben benieuwd wat Jezus ervan gevonden zou hebben.

Toen ik vorige week de pech van Kasja Ollongren vernam, moest ik meteen aan Bridget Jones denken. Het inspireerde me op 1 april 2021 tot het volgende artikel.

Bridget Jones moment is blockbuster voor media en politiek

Bridget Jones. Dat waren de eerste gedachten die bovenkwamen bij de beelden van Kajsa Ollongren vorige week donderdag. Met een positieve corona-testuitslag liep ze gehaast op hoge hakken naar de auto met chauffeur. Misschien vol schaamte over al die mensen die ze mogelijk zou kunnen hebben aangestoken. Om zo snel mogelijk met het virus het Binnenhof te verlaten had ze de papieren bij elkaar gegrist en onder haar arm gestopt. Ze had niet de tijd genomen om ze in haar tas te stoppen zoals de normale routine is. Snel mondkapje op en jas aan. Geen tijd om de jas dicht te doen. Het regende. Ook dat nog. Dan denk je ineens aan je haar en de regendruppels die het werk van je föhn of de kapper kunnen verwoesten. Herkenbaar. Capuchon op. 

Ze werd natuurlijk gefotografeerd. Een positieve verkenner is nieuws. De foto bleek bij extreem inzoomen gevoelig nieuws te bevatten. De verkeerde pagina lag boven. Het ultieme Bridget Jones moment. Zo’n dag waarop alles fout gaat. 

Is er dan geen regel over privacy en vertrouwelijkheid van werkdocumenten? 

Binnen de Tweede kamer gebouwen zijn er persregels over de privacy van mondelinge en schriftelijke communicatie. Het korte stukje lopen naar de auto met chauffeur viel niet onder deze regels. Domme pech dus. Het ANP benutte de vogelvrijheid van die paar meter. De media smullen van Bridget Jones momentjes. Persvogelvrijheid.

De leesbare letters bevatten zinnen als ‘Linkse partijen houden elkaar niet echt vast’ en ‘Pieter Omtzigt: functie elders’. Is het vreemd dat verkenners dit soort informatie meenemen in hun verkenning? 

Het gefotografeerde vel met aantekeningen ging inderdaad niet over een inventarisatie van de inhoud van de programma’s, maar over emoties en chemie binnen en tussen de partijen. Over hetgeen in menselijke samenwerkingsverbanden belangrijk is voor het slagen daarvan. En dus ook bij informeren en formeren. Het was misschien gekker geweest als de onrust en strijd binnen het CDA niet op zo’n emoties-pagina was genoemd. Meer dan een inventarisatie van gevoelens en sfeer kan het ook niet geweest zijn, want de verkenners gaan niet over functies. De Bridget Jones pech is dat dan het ergste zinnetje uit het hele pakket vertrouwelijke papieren net in beeld komt.

Het Bridget Jones moment beheerst sinds een week het toneel van de media en de politieke arena, waarbij politici en pers de woorden ‘vertrouwen in de democratie’ naar voren halen. Logisch vanwege het verband met de toeslagenaffaire en de doortastende rol daarin van Pieter Omtzigt. Evenzo is het logisch dat de verstoorde verhoudingen binnen het CDA bij de verkenningen worden meegenomen. De formulering was onhandig en niet voor openbaarmaking bedoeld. Maar is dat gezien de macht en de rol van de verkenners zodanig ernstig dat dit Bridget Jones moment hard moet worden afgestraft?

Is een menselijke fout die laat zien dat formeren en informeren naast inhoud ook over menselijke relaties en emoties gaat niet van een totaal andere orde dan het blootleggen van een onderdrukkend machtssysteem van de belastingdienst?

Vandaag is het Internationale Vrouwendag. De afgelopen week viel op dat vrouwelijke lijsttrekkers het slachtoffer zijn van hatelijke hashtags. Hoe gaan we om met hatelijke hashtags en andere schadelijke content op sociale media? Valt dit onder de vrijheid van meningsuiting? Het inspireerde me tot het schrijven van het volgende artikel.

#vrijheidvanmeningsuiting

Morgen is het Internationale Vrouwendag. Ieder jaar weer een goed moment om de balans op te maken over hoe het gesteld is met het achterstellen van vrouwen in de samenleving en de mate van (seksueel) geweld tegen vrouwen. Kort gezegd: hoe staat het met de vrouwenonderdrukking in ons land en in de wereld?

Vrouwenonderdrukking lijkt een zwaar woord toch is het qua betekenis het woord dat het beste de lading dekt. Bij onderdrukking zijn er daders, dat zijn degenen die zichzelf bevoordelen. Dit doen zij ten laste van de slachtoffers, dat zijn degenen die benadeeld worden door de daders. De daders gebruiken macht om hun slachtoffers te benadelen. Daders hebben dus macht en een motief en gebruiken de macht om hun voordeel te behalen. Bij vrouwenonderdrukking zijn vrouwen de slachtoffers. En mannen de daders…

Afgelopen week was er een onderdrukkende hashtag trending zoals dat heet. Dit betekent veelgebruikt en veelgedeeld. Een drie-letterig vrouwelijk geslachtsdeel was geplakt voor de naam van een politica. Vrouwenonderdrukking, want de zenders gebruiken hun sociale media-macht om de reputatie van een vrouwelijke lijsttrekker te beschadigen. Hun korte termijn voordeel of motief is het verhogen van hun eigen populariteit op sociale media. Het ultieme motief zou kunnen zijn dat zij willen voorkomen dat het slachtoffer haar politieke macht vergroot of premier wordt. Of het benadelen van haar verkiezing een slimme zet is blijft echter de vraag. Misschien is deze premier uiteindelijk wel beter voor het maatschappelijk welzijn, inclusief dat van de daders. Maar dit terzijde.

Het publiekelijk een ander uitschelden zou onder de vrijheid van meningsuiting vallen volgens sommigen. De aanhangers van deze stelling vergeten twee andere aspecten van vrijheid. De eerste is verantwoordelijkheid. De vrijheid om te doen wat je wilt ontslaat je niet van de verantwoordelijk van deze acties. De tweede is zo mogelijk nog belangrijker en dat is dat jouw vrijheid stopt waar die anderen beschadigt of benadeelt. Deze afbakening van vrijheid door schade wordt ook wel de gouden regel genoemd. Deze instinctmatige menselijke regel komt voor in alle culturen ter wereld. Het publiekelijk uitschelden leidt tot emotionele schade bij het slachtoffer en tot schade aan het imago van het slachtoffer. Het toepassen van verbaal geweld is een machtsuitoefening. Met andere woorden: het gebruik van deze hashtag is vrouwenonderdrukking en de daders zijn volledig verantwoordelijk voor hun onderdrukkingsdaad.

Hoe gaan wij hiermee om als samenleving? Laten wij deze (vrouwen)onderdrukkende hashtags bestaan of gaan wij de daders verantwoordelijk stellen? Dat is de vraag. Een goede vraag om over na te denken. Morgen is het Internationale Vrouwendag.

Naar aanleiding van 1 jaar corona heb ik gisteren een brief aan mijn ouders geschreven. Een reflectie op onze huidige bizarre wereld die ik graag met jullie deel.

Brief aan mijn ouders over 1 jaar corona

Lieve Pap en Mam, 28 februari 2021

Vreemd dat ik nu zo vaak aan jullie moet denken. Gisteren was het een jaar geleden dat de eerste Nederlandse corona-patiënt werd ontdekt. Sindsdien is er veel gebeurd. Ik ben benieuwd wat jullie ervan gevonden zouden hebben. Zouden jullie je geschaard hebben onder de 11% Nederlanders die geloven dat corona een complot is om mensen te onderdrukken?

Het is een rare wereld waarin we voor onze biologie te weinig echt menselijk contact ervaren. Dit doet iets met ons. Het maakt ons kwetsbaarder en op zoek naar extra aandacht, waardering en bevestiging. De sociale media, waaraan jullie nooit hebben deelgenomen, zijn de nieuwe toevluchtsoorden voor ons makkelijk beïnvloedbare brein. Hier ontstaan nieuwe religies van de waarheid met apostelen en profeten die zich luidruchtig uiten via onze hulpbreinen.

Zij worden ondersteund door rijke Amerikanen, nationale populistische partijen en hackers uit boevenlanden, die elkaar vanuit hun eigenbelang vinden in het destabiliseren van democratieën zoals Nederland. Big Tech ondersteunt dit met techniek, waaronder algoritmes, niet van echt te onderscheiden deep fakes en handig gemanipuleerde beelden, zodat hun geldmachines blijven draaien. Dat is de bizarre wereld van vandaag. Belangen en geld maken de complotdenkers pionnen in een echt complot om onze lieve aardige samenleving uit balans te brengen.

Lieve Pap, jij was humanist in hart en nieren. Waarschijnlijk zou jij het voor de complotdenkers hebben opgenomen als slachtoffers van het systeem en dat ben ik met je eens. Lieve Mam, waarschijnlijk zou jij het allemaal zeer hebben afgekeurd.

Het afgelopen jaar was ik eigenlijk wel blij dat jullie dit niet hebben hoeven meemaken, omdat jullie heel fragiel waren aan het einde van jullie leven. Dit zou een hele grote zorg voor mij geweest zijn. Maar toch, nu ik er zo over nadenk naast jullie portretten op een meditatiekussen in het zonnige licht van deze dag word ik ook verdrietig. Ik zou er veel voor hebben over gehad om met jullie het ritje naar de GGD te hebben gemaakt. Met jou Pap, je zou 85 jaar geweest zijn, iets eerder dan met Mam die 82 jaar zou zijn geweest. En dat ik dan met jullie mijn ideeën over de kwetsbare complotdenkers had kunnen delen.

Ik zie sterretjes. Rond-dwarrelende stofjes worden verlicht door het laatste februari-zonnetje van dit jaar. Ja, daar zou ik veel voor hebben overgehad.

Veel liefs van Monika

Eind januari heb ik een artikel geplaatst op LinkedIn naar aanleiding van de rellen waarbij met name jonge mannen protesteerden tegen de avondklok.

De kwetsbare biologie van de relschopper

Sinds de avondklok is ingegaan worden we opgeschrikt door heftig en zinloos geweld van met name jongens en jonge mannen, de zogenaamde relschoppers. Uit een persbericht bleek dat de meeste jongens jonger dan 25 jaar zijn. En dit is een belangrijk gegeven. 

Het mannelijke brein wordt namelijk gemiddeld bij deze leeftijd pas echt volwassen. Bij het vrouwelijke brein is dit ongeveer twee jaar eerder. De laatste fase van het volwassen worden van het brein gaat over de rijping van de prefrontale neocortex. Dit hersenonderdeel speelt een rol bij planning, inlevingsvermogen en impulsbeheersing. Dit laatste proces van breinontwikkeling begint in de pubertijd en komt bij meisjes eerder op gang dan bij jongens. Zo is uit onderzoek vastgesteld dat sommige meisjes van 10 jaar oud meer impulsbeheersing en inlevingsvermogen vertonen dan sommige jongens van 20 jaar oud.

De gewelddadige jongens hebben nog niet zo veel last van hun inlevingsvermogen. Ze hebben niet genoeg gevoel bij de schade die ze aan de eigendommen van anderen toebrengen en de pijn die dit de eigenaren of gebruikers oplevert. Ook werkt het gebrek aan impulsbeheersing niet mee bij het vermijden van hun daden. En dan is er nog het hormoon testosteron dat agressie-verhogend werkt en leidt tot risicovol en zelfoverschattend gedrag. Als je dit rijtje biologische kenmerken van jonge mannen completeert met het van nature onzekere zelfbeeld en de grote behoefte aan waardering van vrienden of mannelijke leeftijdsgenoten krijg je een explosieve biologische cocktail. Deze is met enkele stoere kreten via sociale media eenvoudig aan te zetten. Maar wie is het uiteindelijke slachtoffer van deze relschoppers?

Juist de relschopper zelf. Niet goed nagedacht en lekker lol getrapt en dan nu een strafblad. En voor de meisjes, waar het uiteindelijk om gaat, zijn deze jongens echt niet meer interessant. Een stelletje verliezers zijn het geworden. Hoe kunnen we deze jongens tegen zichzelf en hun weggegooide toekomst beschermen? Meer aandacht geven aan hun kwetsbare biologie? Ze pas bij 25 jaar alle rechten geven van volwassenen? Zorgen voor minder gewelddadige input voor hun kwetsbare brein? Ze beter voorlichten over hun handicap? Of ze laten opgroeien in een maatschappij die erkenning heeft voor de biologische aspecten van de mens. Waarin naast de omgang met ons geniale menselijke brein, ook ruim aandacht wordt gegeven aan het omgaan met ons kwetsbare menselijke brein. 

Een brein dat reuzemakkelijk verslaafd raakt aan tabak, alcohol, drugs of games. Of aan de bevestigingen uit onze persoonlijke hulpbreinen die zonder slaapgebrek 24 uur per dag aan kunnen staan. Een brein dat inherent onzeker is in zijn omgang met soortgenoten en steeds een veilige bevestiging nodig heeft als groepsdier met slappe spieren. Een brein dat vanwege dezelfde reden, het zijn van een groepsdier met slappe spieren, aangeboren onrustig is en continue zijn omgeving aftast naar gevaar. Een brein dat makkelijk te beïnvloeden is door opvoeding en scholing. Op een positieve manier is deze beïnvloeding met menselijke normen en waarden. Het brein kan ook ten prooi vallen aan brainwashing, indoctrinatie, complottheorieën, dogma’s, polarisatie en belemmerende conditionering. 

Gelukkig is er ook zoiets als ons menselijk instinct dat opgebouwd is in onze miljoenen jaren durende evolutie als groepsdier, dat door zeer nauwe en zorgzame samenwerking heeft overleefd. En dus doet het pijn als er iets niet eerlijk gaat, als we naar oorlogsbeelden kijken of als we de beelden zien van het destructieve spoor van de relschoppers. Wij voelen mee met de pijn van hun slachtoffers. En ergens diep vanbinnen, hoezeer we ook vinden dat ze hard gestraft moeten worden om hun lesje te leren, voelen we ook de pijn van de jongeman die zijn toekomst met het smijten van een stoeptegel door een winkelruit letterlijk en figuurlijk vergooit.

Op 15 juni ben ik tijdens de eerste online ledenvergadering van de NBA gekozen als algemeen bestuurslid. Ik ben blij, vereerd en trots met deze nieuwe rol.

En ik heb enorm veel zin om aan de slag te gaan! In het belang van de toekomst van ons beroep en hetgeen wij kunnen bijdragen aan een duurzame en vreedzame wereld.

#NBA#accountant#dienstbaarberoep#duurzametoekomst

https://lnkd.in/giZgx5D

Lieve mensen, bezoekers van de BRID website. Ik ben blij om jullie te kunnen melden dat sinds gisteren, 21 maart 2020, de website tweetalig is geworden. Door op het vlaggetje aan de rechterzijde te klikken kan tussen Nederlands en Engels worden geschakeld.

Het leven lijkt soms op een surrealistische sciencefictionfilm, alleen nu is het echt. En we kennen het vervolg van het script niet. Een onzichtbare vijand heeft zich onder onze soort verspreid, maakt onschuldige slachtoffers en legt ons lam. Toch heeft het ook een drietal positieve kanten welke verband houden met ons evolutionaire verleden. 

Lang geleden leefde onze diersoort, de moderne homo sapiens, in kleine groepjes die rondzwierven in de voor hen begaanbare delen van de wereld. Wetenschappers schatten in dat deze groepjes ongeveer 20 personen telden. Ze bleken goed te zijn in samen overleven. Met het delen van informatie en kennis, en met overleg en creativiteit, werd steeds de beste oplossing gekozen voor overlevingsproblemen die zich voordeden. Het was een overzichtelijk scala aan knelpunten, maar daarom niet minder cruciaal; zoals gebrek aan voedsel, water, onderdak of problemen met het opvoeden van kinderen en het verzorgen van de zieken.

Deze originele menselijke samenlevingsvorm is al heel oud en bestond ook al bij de menssoorten en mensachtigen die ons voorgingen in de evolutie. Ik noem dit het ‘steentijdgroepje’, omdat de creativiteit hen ook aanzette tot het ontwikkelen van gereedschappen. Gereedschappen van diverse materialen, alleen de stenen hebben de toets des tijds overleefd. De oudste sporen hiervan zijn 3,4 miljoen jaar oud. Tot nu toe dan, want nieuwe vondsten brengen het ontstaan van het steentijdgroepje steeds verder terug in de tijd. 

Het steentijdgroepje is onze instinctieve samenwerkings- en overlevingsvorm. Uit onderzoek bij natuurstammen is gebleken dat de groepen een egalitair karakter hadden. Er was (bijna) geen bezit, dus weinig materiële ongelijkheid. Iedereen moest overleven en droeg naar vermogen bij in de groepsactiviteiten. Beschikbaar voedsel werd gedeeld. De belangrijkste taak van de groep is het laten opgroeien van de kinderen tot wijze zorgzame volwassenen. Zij zijn de toekomst van de groep, de toekomst van onze diersoort.

Dat deze overleving goed gelukt is blijkt wel uit de omvang van onze grote familie die momenteel bijna 7,8 miljard leden telt. Alle familieleden zijn genetisch zeer verwant door de korte geschiedenis van de moderne tak met een in de moederlijn uniek begin zo’n 150 duizend jaar geleden. Waar we ook wonen, we hebben vaak dezelfde herkenbare menselijke gewoonten, hebbelijkheden en onhebbelijkheden. 

Wat we ook delen is hetzelfde oer-menselijke instinct van het overleven in groepjes, waarbij voor de overleving het gemeenschappelijke belang altijd boven het individuele belang werd gesteld. 

Anno 2020 heeft onze soort een andere organisatievorm. Afgezien van een paar groepen zigeuners, herdersvolken of natuurvolken wonen we op een vaste plaats in afgebakende grondgebieden. Mensen in een gebied bepalen zelf hoe ze de gemeenschappelijke voorzieningen en besluitvorming organiseren.  Dit leidt tot culturele verschillen tussen mensen, en zelfs tot ruzies tussen gebieden. 

Toch is onze diersoort nooit eerder zo verbonden geweest, zelfs niet in de tijd van onze eerste oermoeder. We zijn technologisch verbonden door transparante, real-time online communicatie en kennisdeling, economisch verbonden door de uitwisseling van goederen en diensten over de gehele wereld en politiek verbonden door onder andere internationale samenwerkingen. De politieke verbondenheid kan ook negatief zijn als bijvoorbeeld mensen hun land moeten ontvluchten door oorlog en/of slecht (niet-dienend) leiderschap.

Dat is nog niet alles, naast de technologische, communicatieve, economische en politieke verbinding is ook ons oeroude ‘groepsleven in de natuur’ wereldomvattend verbonden. Dit betreft zowel de verspreiding van onze soort als de leefomgeving. Onze nieuwsgierige, nomadische inborst in combinatie met moderne techniek maakt het mogelijk dat we in een snel tempo de hele aardbol kunnen verkennen en ons daar (tijdelijk) vestigen waar het goed bevalt. Dit laat sporen na in de vorm van persoonlijke vriendschaps- en familiebanden over de gehele wereld. Daarnaast is onze leefomgeving door overbevolking en techniek verbonden in de kwaliteit van de natuur, de dampkring, het water, de aarde en het klimaat. 

Ook het virus vindt, net zoals andere ziekteverwekkers, dat we één zijn. Het maakt geen onderscheid tussen geslacht, huidskleur, nationaliteit, leeftijd, religie, rijkdom en seksuele voorkeur. En het verspreidt zich razendsnel door onze grote onderlinge verbondenheid. Wij zijn één groepje geworden, of beter gezegd, we zijn één hele grote wereldwijde groep moderne homo sapiens. Wij zijn het steentijdgroepje 2.0.

Want al hebben we de techniek van 2020, we zijn nog steeds een mens uit de steentijd. Een diersoort die instinctief het beste overleeft in een egalitair, samenwerkend, creatief en zorgzaam groepje. 

De nieuwe gemeenschappelijke vijand heeft ook een positieve kant, of eigenlijk meerdere waarvan er drie gelijk in het oog springen. Ten eerste leert het onze soort om op mondiaal niveau nog beter samen te werken. Waarbij we samen strijden tegen covid-19 in plaats van tegen elkaar in economische, juridische, politieke en territoriale gevechten. De WHO speelt als medisch expert een hoofdrol in het geven van adviezen om de vijand te verslaan. Alle landen zullen samen moeten werken in de ontwikkeling, productie en evenredige verspreiding van beschermingsmiddelen, geneesmiddelen en vaccins.

Het tweede voordeel is dat we weer leren het gemeenschappelijke belang boven het individuele belang te stellen. Het vooropstellen van het gemeenschappelijke belang, het groepsbelang, is ons instinct, maar door onze individualistische, materialistische levenswijze zijn we dit in mindere of meerdere mate ontwend. Dit betekent bijvoorbeeld dat we het hamsteren moeten afleren evenals het goed volgen van sociale quarantaine richtlijnen. Hiermee kunnen we het leven van anderen vergemakkelijken of misschien zelfs wel redden.

Het derde en belangrijkste effect van dit virus is dat het ons heel bewust maakt dat we één groep zijn, het steentijdgroepje 2.0, en dat we alleen samen kunnen overleven. Dit nieuwe bewustzijn is hard nodig, niet alleen voor het virus, maar ook voor alle natuur- en klimaatuitdagingen die onze soort nog moet oplossen om duurzaam te kunnen overleven. Het bewustzijn van steentijdgroepje 2.0 was al aanwezig bij een grote groep mensen die de klimaat- en milieuproblemen serieus namen. Nu kan ook de rest dat bewustzijn ervaren. Klimaatveranderingen zijn heel misschien nog te ontkennen, maar Corona niet. 

Alles gebeurt met een reden en hoe vreselijk Corona ook is, laat het een les zijn over hoe we duurzaam en menselijk met elkaar kunnen omgaan. Moge onze kinderen en hun nageslacht een lang en gelukkig steentijdgroepje 2.0 zijn.

Wordt het niet eens tijd de korte termijn productiviteitsbril af te zetten bij de beoordeling van Nederlands deeltijdwerk? Onze diersoort is voorgeprogrammeerd voor duurzaam succes als we naar ons lichaam (=gevoel) luisteren, en dat doen we in ons land van nature best goed.

Het is wereldvrouwendag vandaag en de afgelopen week zijn er zoals ieder jaar statistieken verschenen over hoe wij, Nederlandse vrouwen, ‘het’ doen. ‘Het’ ging vooral over onze prestaties in de betaalde buitenwereld waarbij we schrikbarend achterlopen bij de meeste andere landen in de wereld. Onze buitenlandse zusters maken meestal (veel) meer werkuren dan wij. Vergeleken met vroeger werken we wel iets meer, maar nog steeds voornamelijk in deeltijd. Deeltijd kan echt niet als je in de betaalde buitenwereld serieus wil worden genomen en een èchte carrière ambieert, aldus degenen die de statistieken interpreteren. Sommigen noemen het een mysterie en anderen vinden het eigenlijk een schande dat wij als goedopgeleide moeders niet ons volledige (fulltime) werkpotentieel benutten. Het is een verraad aan onze economie en de prestatiemaatschappij. Maar is dat echt zo? 

Er zijn ook andere statistieken en die gaan over geluk. Zo blijken Nederlandse kinderen tot de gelukkigste ter wereld te horen. De redenen waarom zijn velerlei. Ons onderwijssysteem is van invloed. Het laat kinderen spreken, het spoort hen aan tot eigen gedachten- en oordeelsvorming en het geeft hen, vergeleken met andere landen, weinig huiswerk op de basisschool. Ook speelt de grote mate van zelfstandigheid mee die kinderen in ons land krijgen om bijvoorbeeld zelf naar school te fietsen of om in de middag met vriendjes en vriendinnetjes af te spreken. Wat overigens mogelijk wordt gemaakt door een school- en opvangsysteem dat hier ruimte voor laat. Bij het ‘thuis’ deel van de opvoeding wordt de vele aandacht van ouders en grootouders positief gewaardeerd, net zoals het als gezin samen ontbijten en avondeten. 

We vergeten wel eens hoe belangrijk kinderen, het hart van onze samenleving, zijn voor het duurzame succes van onze maatschappij. Gelukkige kinderen ontwikkelen zich tot evenwichtige, verantwoordelijke volwassenen met een goed gevoel van eigenwaarde. Ze zijn in hun jeugd beloond met genoeg liefde en aandacht en ze zijn aangemoedigd om eigen originele ideeën te ontwikkelen en zelfstandig gedrag te vertonen. Deze opvoedtraditie levert ons land al eeuwenlang innovatieve positieve ondernemende volwassenen op die niet snel bij de pakken neerzitten en als vanzelfsprekend constructief en creatief samenwerken om de beste oplossingen te bedenken.

Deeltijd geeft ouders de mogelijkheid om kinderen tot volwassenen op te voeden die zorgen voor een lange termijn succesvolle ‘betaalde’ buitenwereld, zodat onze prestatiemaatschappij kan blijven doordraaien. De extra aandachttijd voor kinderen is een belangrijke factor voor hun ‘gelukkige’ ontwikkeling. Dit kan zowel door moeders als door vaders worden ingevuld. Feit is wel dat vrouwen* hormonaal sterker beloond worden voor zorggedrag. Hoe dit hormonaal gestuurde gevoel, oftewel moederinstinct, wordt ingevuld kan iedere vrouw in Nederland in principe zelf bepalen. Zij beslist bij welk aandeel aan ‘eigen’ versus ‘ingekochte’ zorgtaken zij zich het meest gelukkig voelt. En dit kan in ons land bij de meeste beroepsgroepen; een enorme luxe vergeleken met de meeste andere landen. Vanuit het eigen moedergevoel en geluk kan iedere vrouw bepalen welke minimale zorgtijd zij aan haar kinderen wil geven. Soms geven economische kaders of speciale zorgbehoeften van kinderen minder besluitvormingsruimte. Het spreekt vanzelf dat waar het over gevoel gaat, dit een strikt persoonlijke afweging is. 

Deze keuzevrijheid voor deeltijdwerk maakt niet alleen Nederlandse kinderen tot de gelukkigste wereld, maar ook hun moeders, omdat zij hun natuurlijke gevoel, hun miljoenenjaar oude moederinstinct, mogen volgen en zelf kunnen kiezen hoeveel moedertaken zij zelf doen en hoeveel zij uit willen besteden. De mix tussen geluk en geld door ‘betaalde’ prestaties en samenwerking in de buitenwereld en geluk door ‘onbetaald’ zorgen voor degenen waar je het meeste van houdt, is voor iedereen verschillend. Ik hoop daarom dat vrouwen zullen stoppen met elkaars persoonlijke keuzes op dit vlak te bekritiseren en elkaar af te vallen of neer te halen. 

Mijn hoop en wens is dat ons land een gelukkig gidsland blijft voor de rest van de wereld over hoe deeltijdwerk en een leven in balans mogelijk is; oftewel hoe je een land met gelukkige kinderen en succesvolle volwassenen creëert. Moge het andere landen inspireren zodat meer vrouwen en kinderen in de wereld ons geluk kunnen ervaren!*Vaders hebben ook zorghormonen, en kunnen dezelfde gevoelens ervaren, maar meestal in een iets lichtere mate. Hun hormoonbeloning is meer ingericht op prestaties neerzetten in de buitenwereld